هفتادمین سالگرد آزادی آشوییتس

بیل فن آوکن

برگردان: آرام نوبخت

روز سه شنبه، مراسمی عمومی در «آشوییتس» به مناسبت هفتادمین سالگرد آزادی این اردوگاه کار اجباری به وسیلۀ نیروهای ارتش سرخ اتحاد شوروی در تاریخ ۲۷ ژانویۀ ۱۹۴۵، برگزار گردید. نام این اردوگاه مرگ نازی ها در جنوب لهستان، مترادف با عظیم ترین جنایات و وحشت های قرن بیستم، و نمونه ای از بربریت سرمایه داری در افراطی ترین شکل آن است.

بین اوایل ۱۹۴۲ و اواخر ۱۹۴۵، قطارهای حمل و نقل، یهودیان را از سرتاسر اروپای تحت اشغال نازی ها به سوی دروازه های «آشوییتس» منتقل کرد که شعار ننگین «کار، رهایت می کند» (Arbeit macht frei) بر سر در آن نقش بسته بود. بیش از ۱.۱ میلیون نفر در «آشوییتس» جان باختند، صدها هزار نفر از آن ها بلافاصله به اتاق های گاز فرستاده شدند؛ دیگران از گرسنگی، اضافه کاری، بیماری یا آزمایش های پزشکی شنیع کسانی نظیر «یوزف مِنگلِه»، معروف به «فرشتۀ مرگ»، نابود شدند.

۹۰ درصد از کسانی که در اردوگاه جان باختند، یهودی بودند؛ ۱۵۰ هزار نفر لهستانی، از جمله زندانیان سیاسی؛ ۲۳ هزار رومانی و سینتی (کولی)؛ ۱۵ هزار زندانی جنگی شوروی و سایر اقلیت های ملی؛ طرفداران فرقۀ مذهبی «شاهدان یَهُوه» و همجنسگرایان نیز در آن همان جا، زندانی و نابود شدند.

«راه حل نهایی» رژیم نازی برای «مسألۀ یهود»، در واقع تنها بخشی از یک برنامۀ گسترده تر موسوم به «طرح عمومی برای شرق» بود که رؤیای کاهش جمعیت اروپای شرقی و اتحاد شوروی تا تقریباً ۳۰ میلیون نفر را از طریق تحمیل گرسنگی و اخراج های وسیع، در سر می پروراند. این طرح شامل انهدام شهرها و واگذاری زمین به استعمارگران آلمان می شد. تا پایان جنگ، اتحاد شوروی ۱۴ درصد از جمعیت خود، معادل با تقریباً ۲۷ میلیون نفر را از دست داد، درحالی که همین رقم برای لهستان، چیزی در حدود ۵.۸ میلیون نفر، یعنی ۱۶ درصد جمعیت آن بود.

«آشوییتس» و تمامی دیگر جنایات نازی ها، به دست رژیمی صورت گرفت که با حمایت طبقۀ حاکم سرمایه داری آلمان با هدف درهم شکستن جنبش کارگری سوسیالیستی و غلبه بر بحران سرمایه داری آلمان به واسطۀ تهاجم نظامی و کشورگشایی، به قدرت رسید.

سالگرد آزادی «آشوویتس» امسال با شرکت شمار رو به کاهش چندصد نفر از بازماندگان اردوگاه مرگ صورت گرفتند که اکثر آن ها در دهۀ نود زندگی خود هستند. بسیاری با آگاهی از این که شاید دیگر در سالگرد بعدی حضور نداشته باشند، بیانیه هایی فوری و حاکی از تأسف قرائت کردند.

«رومن کنت»، ۸۵ ساله گفت: «مردم فراموش می کنند که آشوییتس چه بود و این من را به وحشت می اندازد، چرا که می دانم به چه جهنی می انجامد». او ملاحظات خود را در مورد مراسم با گفتن این جمله به پایان برد که: «نمی خواهیم گذشتۀ ما، آیندۀ فرزندانمان باشد».

این کلمات بیش از پیش طنین افکن بود، چرا که مراسم در زیر سایه های شوم تحرکات جدید به سوی جنگ در جهان و خطرِ از پی آمدن جنایات تاریخی، رعب و وحشتی که آگاهانه با جعل و تحریف تاریخی ایجاد می شود، برگزار گردید. این را به وضوح می شد در تلاش های عامدانه برای تبدیل سالگرد به ابزاری در جهت برانگیختن احساسات ضدّ روسی در اروپا و تشویق «جنگ علیه تروریسم» به رهبری امریکا، مشاهده کرد.

در آستانۀ مراسم، حکومت لهستان همۀ تلاش خود را کرد تا رئیس جمهوری روسیه، «پوتین» را نادیده بگیرد، درحالی که رئیس جمهوری رژیم مورد حمایت ناتو در اوکراین، پرزیدنت «پترو پوروشنکو» را به مهمان افتخاری دعوت کرده بود. وقتی یکی از ایستگاه های رادیویی لهستان از وزیر امور خارجۀ لهستان پرسید که آیا رویکرد ورشو نسبت به پوتین، کوچک شمردن او نبوده است؟، او پاسخ داد که حضور رئیس جمهور روسیه غیرضروری بود، چرا که آشوویتس را «جبهۀ مقدم اوکراین و اوکراینی ها» آزاد کردند.

هر کسی با کم­ترین آشنایی با تاریخ «آشوییتس» می داند که این اردوگاه از سوی واحدی از ارتش سرخ اتحاد شوروی آزاد شد. بیش از ۲۰۰ سرباز شوروی در نبرد برای آزادی «آشوییتس» و شهر مجاوز آن جان باختند. این به اصطلاح «جبهۀ اوکراین» نه به خاطر ترکیب ملی سربازان آن، بلکه برای موقعیتی که در آن نهایتاً بری عقب راندن اشغالگران آلمان جنگیده بود، نام گذاری شد.

این تحریفات عجیب و غریب تاریخی، مشابه با بیانیه ای است که اوایل این ماه از سوی نخست وزیر اوکراین، «آرسنی یاتسنیوک» در تلویزیون آلمان قرائت شد و طی آن «تهاجم شوروی به اوکراین و آلمان» در جنگ جهانی دوم را محکوم کرد.

رژیم کنونی اوکراین که در این مراسم از جایگاهی افتخاری برخوردار بود، تقریباً یک سال پیش از طریق کودتای هماهنگ شدۀ ایالات متحده و آلمان با پیش قراولی گروه های فاشیست «اسوُبودو» و «پراوی سکتور» به قدرت رسید؛ گروه هایی که میراث «اس اس» های هیتلر و واحدهای فاشیست اوکراین را که در هولوکاست شرکت کردند، ستایش می کند.

در میان سران دولت حاضر در مراسم، رئیس جهوری فرانسه، «فرانسوا اولاند» نیز حضور داشت که اخیراً به دنبال حملۀ تروریستی به «شارلی ابدو» در پاریس، «مارین لوپن» را به کاخ ریاست جمهوری دعوت کرده بود. حزب «جبهۀ ملی» لوپن، میراث سیاسی همدستان فرانسوی نازی ها در رژیم «ویشی» است. ژست «اولاند»، نشان از گام دیگر تلاش حکوت های اروپایی به مشروعیت بخشیدن و بازگرداندن فاشیسم است.

رئیس جمهوری آلمان، «یوآخیم گوک» نیز حاضر بود؛ کسی که پرچمدار احیای میلیتاریسم آلمان و بازگشت به سیاست های امپریالیستی منتهی به فاجعۀ جنگ جهانی اول و دوم است.

آکادمیسین های آلمان، به عنوان جزئی اساسی این از فرایند، درحال تجدیدنظر در تاریخ هستند تا مسئولیت محوری دولت آلمان برای جنگ های جهانی پیشین را کم اهمیت و حتی جنایات «رایش سوم» را نسبی جلوه دهند. نمایندۀ اصلی این گرایش، تاریخدان آلمانی، «ارنست نولته»، به سِمت مورخی بزرگ افتخار یافته است. در فوریۀ ۲۰۱۴، «یورگ بابرفسکی» مورخ ساکن برلین و مدافع دوآتشۀ «نولته»، به مجلۀ «در اشپیگل» گفت: «هیتلر بیمار روانی و شریر نبود. او سر میز خود نمی خواست دیگران از ریشه کن کردن یهودیان صحبت کنند».

در همان حال که مطالب زیادی دربارۀ غیاب پوتین در مراسم روز سه شنبه نوشته شد، اما توجه ناچیزی در رسانه ها به تصمیم پرزیدنت باراک اوباما مبنی بر اعزام خزانه دار نه چندان سرشناس امریکا، «جک لیو» همراه با مقامات رده بالای نظامی و سرویس امینتی به عربستان سعودی برای بحث پیرامون طرح های جنگی خاورمیانه با رژیم سطلنتی عربستان به دنبال مرگ «ملک عبدالله»، معطوف شد.

باری دیگر، درست مانند دوره ای که به ظهور فاشیسم در اروپا و آغاز جنگ جهانی دوم انجامید، سرمایه داری جهانی در بحرانی عمیق و ساختاری فرو رفته که قدرت های امپریالیستی رقیب را به جستجوی نجات خود از طریق تهاجم نظامی در خارج و نابودی حقوق اجتماعی و دمکراتیک طبقۀ کارگر در داخل کشورهای خود، سوق می دهد.

«آشوییتس»، هفتاد سال پس از آزادی خود، نه نوعی نماد انتزاعی از پتانسیل بشر برای «شر»، که هشداری ترسناک و جدی است از جنایات و فجایعی که سرمایه داری در شرایط بحران قادر به تحمیل به بشریت است.

باری دیگر طبقۀ کارگر جهانی با بدیل سوسیالیسم یا بربریت رو به رو است، بربریتی که در آن جنایات نازی های نیز می تواند خود تحت الشعاع یک جنگ جهانی سوم هسته ای قرار بگیرد.

۲۸ ژانویۀ ۲۰۱۵