مرگ پناهندگان در مدیترانه: یک جنایت امپریالیستی

پیتر شوآرتس / برگردان: آرام نوبخت

مرگ صدها پناهنده در دریای مدیترانه در روز دوشنبه، نه فقط یک تراژدی، که یک جنایت است. مسئولین این جنایت، حکومت های واشنگتن، برلین، آتن، رم و سایر سرمایه های اروپایی و همین طور «کمیسیون اتحادیۀ اروپا» در بروکسل هستند.

اینان از دو جهت مقصر این مرگ های تراژیک محسوب می شوند. دهه ها ستم امپریالیستی بر خاورمیانه و آفریقا و جنگ های افغانستان، عراق، لیبی و سوریه، شرایطی را مهیا کرده است که میلیون ها تن از مردم، فرار و به خطر انداختن جان خود را به باقی ماندن و رویارویی با خطر همیشگی مرگ و واقعیت فقر تلخ در داخل کشورهایشان ترجیح دهند. بسته شدن مرزهای اروپا، همراه با گشت های دریایی در مدیترانه، پناهندگان را وادار می کند که مسیرهای به مراتب خطرناک تری را طی کنند.

مرگ هزاران تن در اثر غرق شدن، به عنوان تلفات جانبی کارزار بیرون نگه داشتن پناهندگان از اروپا پذیرفته می شود، اگر نگوییم مورد استقبال قرار می گیرد. «چارلز هلر»، از نویسندگان پژوهش «گولداسمیت کالج» (دانشگاه لندن) دربارۀ پیامدهای مرگبار سیاست های اتحادیۀ اروپا در مدیترانه، آن ها را به «کشتار سهوی» متهم می کند.

زمانی که اتحادیۀ اروپا و ترکیه ماه پیش به توافق کثیفی برای توقف جریان پناهندگی دست یافتند، وزیر داخلۀ آلمان، «توما دو مزی­یر» گفت: «حتی اگر مجبور باشیم چند هفته تصاویر نامطبوع را تحمل کنیم، رویکرد اصلی ما صحیح است». همان طور که فقدان گزارش دربارۀ فاجعۀ روز دوشنبه نشان می دهد، رسانه های اروپا تصمیم گرفته اند که این «تصاویر نامطبوع» را از دیدۀ مردم پنهان کنند.

وقتی روز دوشنبه روشن شد که صدها نفر طی یک سانحۀ واحد جان خود را از دست داده اند، اکثر روزنامه ها و رسانه های خبری به زحمت گزارشی در این باره دادند. گزارش های مختصری در برخی انتشارات آنلاین بود که آن هم خیلی زود ناپدید شد. علت آن عدم تأیید رسمی اعلام شد، گویا این گفته کمیابی گزارش ها را توجیه می کرد.

با این حال شواهد فراوانی وجود داشت که چیزی بین ۲۰۰ تا ۵۰۰ پناهنده از لیبی، سومالی، اریتره، اتیوپی، مصر و سودان نیمه شب به دنبال واژگونی قایق حامل خود از آفریقای شمالی به ایتالیا در دریاهای آزاد، جان خود را از دست داده بودند. هم رئیس جمهور ایتالیا «سرجیو ماتارلا» و هم نخست وزیر آلمان «فرانک والتر اشتاین مایر»این غرق شدن های دسته جمعی را گزارش دادند. سخنگوی حکومت سومالی، «عبدالسلام عاتو» گفت که ۵۰۰ مهاجر در قایق بودند. فهرست های مسافرین در شبکه های اجتماعی به سرعت دست به دست شدند.

«بیت شولر»، متخصص حقوقی «کمیسریای عالی امور پناهندگان سازمان ملل متحد»، در «سوئیس تی.وی» تأیید کرد: «می دانیم که ۴۰ نفر جان سالم به در برده اند و احتمالاً تا ۴۶۰ نفر در قایقی از مصر سفر خود را آغاز کرده بودند». «بی.بی.سی» در شهرک ساحلی «کالاماتا»ی یونان با بازماندگان فاجعه مصاحبه کرد. آن ها صحبت از تقریباً ۵۰۰ قربانی می کردند. با این وجود روز سه شنبه سکوت بر رسانه ها غالب بود.

اگر این آمارها تأیید شوند، این سانحۀ اخیر از جملۀ بدترین حوادث محسوب می شود، هرچند تنها یکی از فجایع مشابه بسیار است. طبق آمارهای «سازمان بین المللی مهاجرت» (IOM) که تمامی داده های موجود دربارۀ پناهندگان را مقابله و تطبیق می کند، به طور متوسط روزانه ده پناهنده طی دو سال و نیم گذشته در دریای مدیترانه جان خود را از دست دادند.

در سال ۲۰۱۴ طبق آمارهای IOM، ۳ هزار و ۲۷۹ نفر در حین تلاش برای عبور از دریای مدیترانه و اژه جان باختند. سال ۲۰۱۵ این رقم به ۳ هزار و ۷۷۰ نفر رسید. تا ۱۳ آوریل امسال، یعنی پیش از فاجۀ اخیر، ۷۳۲ تن جان باخته اند. این رقم دربرگیرندۀ تعداد نامعلومی از مواردی نیست که هرگز در گزارش ها یا خبرگزاری ها اشاره نمی شوند.

مرگ و میر روزانه در مدیترانه، در حکم کیفرخواستی علیه نظام سرمایه داری است که هیچ چیزی برای ارائه به اکثریت مطلق جمعیت جهان ندارد جز نابرابری اجتماعی وخیم، سرکوب و جنگ. توحشی که در برخورد با پناهندگان و بازگرداندن آن ها به سوی مرگ به خرج داده می شود، نشان می دهد که چه چیزی در انتظار طبقۀ کارگر به طور کلی است.

برخورد وحشیانه با پناهندگان و پناهجویانی که از ویرانی کشورهای خود به دست امپریالیسم امریکا و اروپا می گریزند، به طور لاینفکی با رشد میلیتاریسم، ناسیونالیسم و نزاع قدرت های بزرگ ارتباط دارد که خود با تعمیق فروپاشی اقتصادی جهان سرمایه داری نیرو گرفته است. درست مانند سال های دهۀ ۱۹۳۰، حکومت ها مشغول دامن زدن به نژادپرستی ضدّ مهاجرین و شووینیسم ملی در تلاش برای ارعاب و سردرگمی افکار عمومی و غلبه بر جوّ گستردۀ ضدّ جنگ هستند. زهر مهلک بیگانه هراسی، جزء اساسی تدارک ایدئولوژیک و سیاسی برای یک جنگ جدید جهانی است.

جبهۀ وسیعی از احزاب بورژوایی، از محافظه کاران تا سبزها و سوسیال دمکرات ها تا به اصطلاح «چپ»ها، مشغول دامن زدن به نفرت علیه پناهندگان و آماده کردن بستر سازمان های راست افراطی و فاشیستی هستند. حکومت «ائتلاف چپ رادیکال» (سیریزا) در یونان، در این میان نقش ویژه ای ایفا می کند. حکومت سیریزا از طرف اتحادیۀ اروپا مشغول اخراج پناهندگان است، حتی اگر این به معنی زیر پا گذاشتن حقوق بشر آن ها، نقض قوانین حمایتی بین المللی از پناهجویان و محکوم کردن قربانیان این سیاست به زندان، شکنجه و مرگ باشد.

جنگ های امپریالیستیِ پانزده سال گذشته، مهم­ترین دلیل کوچ گستردۀ پناهندگان از خاورمیانه و آفریقای شمالی هستند. اکنون، امریکا و متحدین اروپایی آن، در حال برنامه ریزی جنگ های امپریالیستی جدید به بهانۀ «مبارزه با علل کوچ» هستند. تدارکات برای مداخلۀ نظامی در لیبی بسیار پیش رفته است، و در سوریه نیز قدرت های غربی مشغول شدت بخشیدن به عملیات خود علیه رژیم اسد و متحدین ایرانی و روس او هستند.

علت ریشه ای فوران میلیتاریسم امپریالیستی، بحران ساختاری سرمایه داری جهانی است که از زمان بحران مالی ۲۰۰۸ شدت گرفته. نخبگان حاکم، درست مانند نیمۀ نخست قرن بیستم، با حملات اجتماعی به طبقۀ کارگر، جنگ و سرکوب در حال واکنش به تضادهای لاینحل نظام خود هستند.

تحت این شرایط، حمایت از پناهندگان، دفاع از حقوق دمکراتیک و اجتماعی و ضدیت با جنگ، به طور لاینفکی با مبارزه علیه سرمایه داری پیوند خورده اند. این مبارزه مستلزم توسعۀ جنبش انقلابی و سیاسی مستقل طبقۀ کارگر بین المللی است.

۲۰ آوریل ۲۰۱۶